نامرتب بودن دندان‌ها دلایل مختلفی می‌تواند داشته باشد. گاه فاصله دندان‌ها از هم زیاد هست، گاه کوچکی فک مشکل‌ساز شده، در برخی موارد دندان‌ها فضای کافی ندارند یا این‌که آسیب‌دیدگی باعث نامرتبی دندان‌ها شده. همچنین اصلاح جلو یا عقب بودن فک بالا یا پایین نیز می‌تواند مسئله‌ساز شود که برای اصلاح این مسئله باید به انجام ارتودنسی اقدام کرد. ابتدا به مرور روش‌های مختلف ارتودنسی می‌پردازیم و در هر مورد ذکر می‌کنیم که هر روش مناسب چه دسته افرادی است تا پیش از مراجعه به متخصص ارتودنسی، پیش‌زمینه ذهنی مناسبی داشته باشید. اما فارغ از این‌که چه روشی مورد استفاده قرار می‌گیرد، مهم‌ترین نکته این است که متخصص ارتودنسی باید روش مناسب را تشخیص دهد و روند درمان را انجام دهد (و نه دندان‌پزشک) و البته با توجه به ماهیت ارتودنسی، بسیار مهم است که متخصص شما، علاوه بر مهارت فنی، با ظرافت زیادی هنر کافی به خرج دهد تا نتیجه به مطلو‌ب‌ترین شکل ممکن حاصل شود.
روش ارتودنسی ثابت
در این روش ادوات خاصی در دهان فیکس می‌شود که از براکت و سیم تشکیل شده است و می‌تواند از جنس سرامیک یا فلز باشد. در این روش، ابزار ارتودنسی ثابت در دهان شخص به راحتی توسط افراد دیگر دیده می‌شود و رنگ‌های مختلفی نیز دارد. همچنین در این روش، فرد تحت درمان نمی‌تواند ادوات ارتودنسی را از دهان خود خارج کند و باید در زمان‌های مشخص‌شده برای چکاپ به متخصص مراجعه کند.
این روش مناسب افرادی است که اهمیتی به نمایان بودن ادوات ارتودنسی نمی‌دهند و در ضمن با توجه به ثابت بودن ادوات، بهداشت دهان و دندان را به‌خوبی رعایت می‌کنند. از مزایای این روش می‌توان به این اشاره کرد که هیچ صفحه پلاستیکی در سقف دهان وجود ندارد و حرف زدن و غذا خوردن فرد تحت درمان راحت خواهد بود.
روش ارتودنسی متحرک
تفاوت این روش با ارتودنسی ثابت این است که در ارتودنسی متحرک، فرد می‌تواند ادوات ارتودنسی متحرک را هر زمان که خواست از دهان خارج کند، بنابر این اثربخشی این روش نیازمند همراهی دقیق فرد تحت درمان با متخصص ارتودنسی است تا نتیجه دلخواه حاصل شود. این روش بیشتر برای اصلاح فرم فک و اصلاح مختصر فرم دندان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. در ضمن، این روش عموما مناسب افراد ۱۱ تا ۱۴ ساله است.
روش ارتودنسی نامرئی
در این روش، از دندان‌ها قالبی دقیق گرفته می‌شود و ادوات ارتودنسی با موادی شفاف ساخته می‌شوند و روی دندان‌ها قرار می‌گیرند. به خاطر این‌که ادوات ارتودنسی شفاف است و به‌راحتی دیده نمی‌شود، به این روش ارتودنسی نامرئی می‌گویند. به دلیل همین پنهان بودن هم، این روش طرفداران زیادی دارت، اما برای آن‌که در یابید ارتودنسی نامرئی مناسب حال شما است یا نه، باید به متخصص ارتودنسی مراجعه کنید و مشاوره بگیرید.
روش ارتودنسی دیمون
ادوات ارتودنسی دیمون (Damon) همانند روش سنتی است که از براکت و سیم تشکیل می‌شود، با این تفاوت که در این روش نیازی به مراجعه مرتب فرد تحت درمان به متخصص نیست، زیرا در روش سنتی، براکت‌ها با حرکت تدریجی دندان‌ها باید دوباره فیکس شوند، اما براکت‌های دیمون همزمان با تغییر شکل تدریجی دندان‌ها به صورت خودکار تغییر موقعیت می‌دهند. این روش برای افرادی مناسب است که اهمیتی به نمایان بودن براکت‌ّها نمی‌دهند و همچنین وقت زیادی برای مراجعه مرتب به متخصص ندارند.
روش ارتودنسی فانکشنال
اگر دندان‌های فوقانی شما به علت ناهماهنگی فکی جلوتر از دندان‌های تحتانی قرار می‌گیرند، ممکن است روش ارتودنسی فانکشنال برای ردیف کردن دندان ها به درد شما بخورد. این روش نیز ادوات ثابت و متحرک دارد و جزو روش‌هایی است که ادوات ارتودنسی در آن نمایان هستند. این روش بیشتر به درد افرادی می‌خورد که مشکلشان به سبب ناهماهنگی فکی پدید آمده است.
روش ارتودنسی لینگوال
در روش لینگوال، همان براکت‌های ارتودنسی سنتی مورد استفاده قرار می‌گیرد، با این تفاوت که ادوات ارتودنسی در پشت دندان‌ها و سمت زبان فیکس می‌شوند و به همین دلیل است که این روش لینگوال خوانده می‌شود (لینگوا در زبان به معنای زبان است). از خوبی‌های این روش می‌توان به پنهان بودن ادوات ارتودنسی اشاره کرد و از معایب آن، دشوار بودن پیاده‌سازی است. این روش نیازمند جلسات درمانی بیشتری است و قرار دادن ادوات در دهان فرد تحت درمان فرآیند بسیار دشواری است. ارتودنسی لینگوال بیشتر مناسب افرادی است که تمایل ندارند ادوات ارتودنسی قابل دیدن باشد.
کدام روش بهترین روش برای ردیف کردن دندان است؟
همان‌طور که در توضیح روش‌های مختلف مطالعه کردید، هر روش ویژگی‌های خاص خود و مزایا و معایب خاص خود را دارد و این مقاله فقط برای اطلاع از چیستی هر روش نگاشته شده و این‌که پیش از مراجعه به متخصص، پیش‌زمینه ذهنی مناسبی داشته باشید. پس برای تصمیم نهایی، بهتر است نزد متخصص ارتودنسی متبحر بروید و با یک جلسه مشاوره، مناسب‌ترین روش را انتخاب کنید.